درمان لکنت در خردسالان
برای درمان لکنت روش هاي مختلفی وجود دارد، تغییرالگوي گفتار و کاهش سرعت ،ایجاد هماهنگی ميان گفتار و تنفس ،تقویت توانايي‌هاي زباني نظير مهارت واژه يابي، سرعت انتقال و ... ، كه از تئوري هاي زبان شناختي ناشي مي شوند توسط گفتار درمانگران ، كاهش اضطراب و افزايش اعتماد به نفس با روش های روان شناختي و درمان های دارویی از جمله ی این درمان ها می باشند
نكته حائز اهميت در اين جا اين است كه روش‌هاي درماني در سنين مختلف بسيار متفاوت است و در سنين پائين، بهتر است از درمان‌هاي مشاوره‌اي و غير مستقيم استفاده نمود.
در دوران خردسالي بهتر است درمان هر چه سريعتر شروع شود.
جانسون معتقد است که لكنت، نتیجه تداوم و تثبيت نارواني طبيعي (به دليل برخوردهاي نادرست اطرافيان با اين پديده) مي‌باشدو ما فرض را بر اين مي‌گذاريم كه با كنترل استرسهاي محيطي و گفتاري وارد بر كودك مي‌توانيم شدت نارواني (لكنت) را در او به تدريج كم كنيم و ادامه‌ي اين روند، علايم را به سمت نارواني طبيعي پيش مي برد، آن گاه با طي شدن روند رشد طبيعي، كودك اين فرصت را پيدا مي‌كند كه خود به خود به سمت بهبودي پيش برود.
ما ( مفیدی و نوری ) در کتاب خود روند درمان را به سه قسمت كلي تقسيم نموده ایم:
كاهش سريع شدت نارواني و كنترل محيط
كنترل دوره‌هاي تشديد
تثبيت گفتار روان و بهبودي نهايي
در این مقاله نکاتی در مورد مرحله اول درمان به شکل خلاصه ارایه می گردد.درمرحله اول فرض براين است كه انحراف ذهن كودك از لكنت بعلاوه ايجاد يك روحيه آرام و بدون تنش مي‌تواند كمك بزرگي براي كاهش لكنت وي باشد.
انحراف ذهن كودك از لكنت بعلاوه ايجاد يك روحيه آرام و بدون تنش، كمك بزرگي به كاهش لكنت وي مي‌كند.
جهت دستيابي به اين هدف، نكات زیر راکه در دو قسمت تنظیم شده است رعایت نمایید
الف - اصلاح برخوردها و انتظارات در برابر گفتار:
در بسياري از موارد مشاهده مي‌شود كه نگراني‌هاي والدين و تلاش آنها براي كمك به گفتار كودك موجب ايجاد حساسيت و نگراني وي نسبت به گفتار خود مي‌گردد و هرچه حساسيت كودك به مشكل گفتاريش بيشتر شود؛ نارواني وي تشديد خواهد شد .
گام بزرگ و اصلي در درمان كودك مبتلا به لكنت يا نارواني طبيعي اين است كه به مشكل گفتاري خود حساس نشود و اگر هست آن را فراموش كند.
براي کاهش حساسیت کودک به مشکل گفتارش نکات زیر را رعایت نمایید.
1-هيچ نوع راهنمايي و توصيه اي براي گفتار بهتر به كودك ارائه نکنید.مثلا به كودك نگوييد: آرام باش / عجله نكن آهسته و شمرده حرف بزن دوباره بگو.
2-هيچ نوع كمكي به كودك براي تكميل جملات و بيان افكار نکنید.
3-هيچ نوع تمرين و تكليفي را براي اصلاح گفتار كودك به او ندهید.
4-هيچ نوع توجهي اعم از تشويق يا تنبيه، نگراني يا خوشحالي در هنگام بروز گفتار روان يا ناروان كودك، از خود نشان ندهید.
5-كودك را در هيچ شرايطی مجبور به حرف زدن نكنید. (حتي سلام كردن به ديگران)
6-در دوره‌هاي تشديد لكنت شرايط را به نحوي ترتيب دهید که کمتر حرف بزند.
7-براي كودكاني كه به مهد كودك مي‌روند پيشنهاد مي‌شود كه طي چند هفته اول درمان، تكليف كلامي به آنها داده نشود.
8-نگاه و چهره والدين هنگام بروز لكنت يا گفتار روان بايد كاملاً عادي باشد و هيچ هيجاني از جمله اضطراب و نگراني در آن وجود نداشته باشد.
9-هيچ يك از اطرافيان نبايد در حضور كودك درباره‌ي اينكه گفتار وي بهتر يا بدتر شده است صحبت كند.
در کل لازم است طوری با وی برخورد نمایید که انگار هیچ مشکل گفتاری ندارد.
ب – کاهش استرس ها ، مشکلات رفتاری و ایجاد آرامش در کودک از طریق کنترل محیط ، سرگرمی و بازی:
در مورد کودکانی که علاوه بر لکنت ، مشکلات اضطرابی ، رفتاری و یا پرخاشگری دارند در مراحل مقدماتي بهتر است از روش‌هاي غير مستقيم و پيشگيرانه براي کاهش اين مشکلات استفاده نمود. چرا که استفاده از روش های رفتاردرمانی و تربیتی سخت گیرانه در این مرحله می تواند لکنت را تشدید نموده و مانع از بهبود آن گردد.
برای کاهش مشکلات اضطرابی و رفتاری کودک و ایجاد آرامش در وی می توانید در چند هفته اول اقدامات زیر را انجام دهید (البته یاداوری می شود این موارد درمان ریشه ای نیستند و صرفا نقشی پیشگیرانه و موقتی دارند.)
1-چیزی از وی نخواهید که باعث شروع لجبازی و پرخاشگری در وی شود .( مثل اصرا به خوردن غذا ،پوشیدن لباسی خاص ، جمع کردن اتاق و .... )
2- عوامل ترس و اضطراب او راشناسای نموده و تا حد امکان حذف کنید (مثل تنها خوابیدن ، تنها ماندن در خانه ، اخم و تنبیه،تهدید،مشاجره ، کارتون وداستانهای جنگی و... )
3- برای چند هفته، تمام روز او را سرگرم کنید ، استفاده از ترکیبی از بازی های آرام و نشسته مثل نقاشی و رنگ آمیزی ،کاردستی ،خمیر بازی و کارتون یا فیلمهای شاد، در کنار بازی های تخلیه کننده مثل توپ بازی ،دویدن و ... بسیار کمک می نماید.
× توجه داشته باشید که همراهی والدین به ویژه مادر در این بازی ها ، آرامش زیادی به کودک می دهد.
در انتها لازم است یادآوری شود که آنچه ذکر شد فقط چکیده ای از مراحل اول درمان است و برای پیگیری درمان لازم است حتما با درمانگر خود در تماس باشید.
تلخیص : فربد مفیدی
منبع : لکنت
روش های ارزیابی و درمان
نشر سرافراز
مفیدی /نوری